Zgjedhjet në BE, Gori: Në shumë vende ka dezinformata edhe për mënyrën e votimit

Zgjedhjet në Bashkimin Evropian që pritet të mbahen në qershor janë prekur nga dezinformatat, thotë Paula Gori, sekretare gjenerale në European Digital Media Observatory (EDMO).

Në një intervistë për The Geopost, Gori thotë se në shumë vende të BE-së ka dezinformata edhe për mënyrën e votimit.

“Ajo që pamë në shumë vende është se ka dezinformata edhe për mënyrën e votimit. Pra, kjo do të thotë që në fakt nuk është vetëm e drejta për t’u informuar ajo që preket, por edhe e drejta e votës që ndikohet nga dezinformimi”, thotë ajo.

Intervista e plotë:

The Geopost: Si është situata me dezinformimin në Evropë?

Gori: Evropa po e merr shumë seriozisht dezinformimin. Në vitin e fundit, pati shumë zhvillime nga pikëpamja politike dhe, natyrisht, nga pikëpamja teknologjike. Pra, siç mund ta dini, në Evropë tani kemi të ashtuquajturin Kod të Praktikës mbi dezinformimin. Ky është një mjet vetërregullues që ka shumë nënshkrues, duke përfshirë platformat, kontrolluesit e fakteve, organizatat e shoqërisë civile, reklamuesit, etj. Dhe ideja atje është me të vërtetë të punojmë të gjithë së bashku për t’u siguruar që në fakt ka veprime që kundërshtojnë dezinformimin. Ky është një mjet vetërregullues i cili do të bëhet bashkërregullim, sepse siç mund ta dini, në BE tani kemi Aktin e Shërbimeve Dixhitale. Dhe sipas kësaj rregulloreje, platformat duhet të kryejnë vlerësimin vjetor të rrezikut për të kuptuar nëse në fakt mënyra se si funksionojnë shërbimet e tyre, mund të shfrytëzohet për të ndarë, ndër të tjera, edhe dezinformata. Pra, kjo është situata aktuale në BE, shumë shpejt në nivel politik. Më lejoni të them gjithashtu se çdo zgjidhje që ka të bëjë me dezinformimin duhet të respektojë të drejtat themelore dhe kjo është arsyeja pse edhe në BE kemi filluar me vetërregullimin dhe jo me rregullimin e përmbajtjes për shembull. Kjo është gjithashtu shumë e rëndësishme, sepse në nivel të BE-së, dezinformimi si i tillë është i ligjshëm. Nuk është përmbajtje e paligjshme si të tjerat, për shembull, pornografi për fëmijë ose shkelje të të drejtave të autorit, e kështu me radhë, gjë që është e paligjshme. Por është shumë e rëndësishme kur kemi të bëjmë me dezinformim të respektojmë të drejtat themelore.

Dhe kjo është arsyeja pse në BE, ne priremi të shkojmë në atë që quhet qasja e të gjithë shoqërisë. Pra, të gjithë ekspertët dhe të gjitha palët që janë të përfshira në fushën e informacionit dhe dezinformimit punojnë së bashku dhe bashkërisht për të përballuar fenomenin.

The Geopost: Tani kemi zgjedhje në Evropë, kush po lufton organizatën tuaj, çfarë lloj dezinformimi po vjen dhe sulmon Evropën?

Gori: Pra, natyrisht, tani në qershor kemi zgjedhjet e BE-së dhe ky është gjithashtu një moment mjaft i rëndësishëm, sepse pamë se si inteligjenca artificiale po përdoret gjithnjë e më shumë. Mund të llogarisim edhe nga disa përvoja që kemi në zgjedhjet e fundit kombëtare në disa vende. Ajo që mund t’ju them është se ka, natyrisht, masa specifike. Për shembull, Komisioni Evropian kohët e fundit lëshoi udhëzime për integritetin e zgjedhjeve, ekziston një Akt i Shërbimeve Dixhitale siç po thosha, vetë EDMO ka ndërtuar një grup pune që në fakt po fokusohet vetëm në këto zgjedhje të ardhshme.

Dhe kështu çdo gjë po bëhet gati për t’u marrë me narrativën dezinformative e cila do të përhapet me siguri dhe do të fokusohet në përmbajtje si në thelb të zgjedhjeve por edhe në procedura. Ajo që pamë në shumë vende është se ka dezinformata edhe për mënyrën e votimit. Pra, kjo do të thotë që në fakt nuk është vetëm e drejta për t’u informuar ajo që preket, por edhe e drejta e votës që ndikohet nga dezinformimi. Pra, është shumë e rëndësishme që qytetarët të jenë të vetëdijshëm për këtë. Narrativa tendenciale dezinformuese, ato janë të lidhura me informacionin. Pra, nëse ka një pjesë të informacionit për një temë të caktuar, dezinformimi pason për këtë.

Pra, ajo që ne presim është që dezinformimi për zgjedhjet e BE-së do të jetë në çdo rast një lidhje me axhendat lokale. Nëse ka ndonjë gjë të rëndësishme në një vend të caktuar, dezinformimi do të jetë për këtë. Sa i përket aktorëve pas, sigurisht që mund të presim ndikim të jashtëm. Kjo është për Shërbimin Evropian të Veprimit të Jashtëm për ta parë, por le të përmendim gjithashtu se zgjedhjet e BE-së kanë një ndikim të qartë të fortë edhe në nivel kombëtar, kështu që mund të presim edhe dezinformata të brendshme në lidhje me zgjedhjet e BE-së.

The Geopost: Nëse mund t’ju pyes për dezinformimin në Ukrainë dhe dezinformimin rus, cila është strategjia juaj për ta luftuar këtë?

Gori: Pra, ajo që bëmë kur filloi pushtimi është që ndërtuam një bazë të dhënash që në fillim azhurnohej çdo ditë me artikuj të kontrollit të fakteve (fact-checking) nga të gjitha rrjetet tona dhe ne kemi kontrollues faktesh (fact-checkers) në të gjitha shtetet anëtare. Dhe mbi bazën e kësaj ne prodhonim për mjaft kohë edhe raporte mujore që përmbledhnin në thelb narrativat kryesore të dezinformatave. Është e qartë se kur bëhet fjalë për dezinformim lidhur me konfliktin, është e gjithë pjesa mbi sanksionet që janë vendosur nga BE-ja dhe kjo është diçka që shkon përtej nëse doni dezinformim. Por është shumë e rëndësishme të dimë se cilat janë narrativat, të dimë gjithashtu se cilat janë teknikat që përdoren për të shkëmbyer dezinformata në mënyrë që të mbroheni prej tyre. Pra, siç e thashë më parë, nuk është vetëm çështje e zbulimit, por është shumë më tepër, po krijon elasticitet në shoqëri, po shpjegon se si prodhohet dezinformata. Më lejoni të them gjithashtu se është shumë e lirë të prodhosh dezinformatë, sepse një fotografi jashtë kontekstit është shpesh e mjaftueshme për të përhapur narrativën e dezinformimit. Qfarë ne bëmë në një moment të caktuar si EDMO, kishim një task force për konfliktin. Dhe grupi i punës, i përbërë nga një sërë ekspertësh, ekspertë shumë të njohur, kishte misionin të kuptonte, në fakt, nëse i gjithë mjedisi ishte i përgatitur dhe gati për t’u marrë me një situatë si një konflikt si ky. Dhe përgjigja ishte po dhe jo, në kuptimin që na duhet, për shembull, më shumë infrastrukturë kërkimore për të kuptuar fenomenin, duhet të kemi shumë më tepër koordinim midis të gjitha organeve që merren me dezinformimin.

Ne duhet të kemi më shumë mbrojtje për gazetarët, sepse gazetarët dhe kontrolluesit e fakteve (fact-checkers) psikologjikisht mund të ndikohen shumë duke parë, për shembull, imazhe që lidhen me konfliktin, kështu që duhet të sigurohemi që ata mbrohen. Pra, ka një sërë rekomandimesh që ka nxjerrë kjo task-forcë, të cilat shpresojmë se do të zbatohen sepse kjo do të na bëjë më elastik në rast të konflikteve të tjera apo situatave të tjera krize.

The Geopost: Dhe për fund, cili është mesazhi juaj për organizatat, mediat dhe gazetarët në Ballkan?

Gori: Gjëja e parë është të vazhdoni të bëni punën që po bëni, ne kemi nevojë për gazetari të pavarur, kemi nevojë për gazetari cilësore, ne e dimë që modelet e biznesit të medias janë ndikuar në vitet e fundit, por cilësia duhet të jetë aty, sepse cilësia që shpreh “click-bait” nuk është një opsion, qytetarët kanë të drejtë të informohen dhe unë me të vërtetë dua t’i shtyj gazetarët që të vazhdojnë të bëjnë punën e tyre në mënyrën më të pavarur dhe cilësore, sepse kjo është me të vërtetë shumë e rëndësishme dhe gjithashtu për të gjithë njerëzit që punojnë në prapaskenë në informacion, kanë vërtet nevojë për një mjedis të fortë informacioni, dhe e njëjta gjë vlen edhe për kontrolluesit e fakteve (fact-checkers) të cilët me të vërtetë po bëjnë një punë mbresëlënëse në zhveshjen e lajmeve dhe nuk mendoj se gazetaria dhe kontrolluesit e fakteve (fact-checkers) janë të përjashtuara. Përkundrazi, ato mund të jenë vërtet plotësuese.