Përse besojmë në fantazma? Disa studiues psikologë janë habitur nga të gjeturat

Në shekullin 21, pse kaq shumë njerëz ende besojnë në gjëra paranormale? David Robson zbulon se ka arsye të mirë që ne të besojmë në superticione ku ka disa përfitime të habitshme.

Menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore, Winston Churchill ishte duke vizituar Shtëpinë e Bardhë kur thuhet se ka pasur një përvojë të çuditshme. Ai kishte takuar fantazmën e Abraham Lincolnit.

Ndërsa, Arthur Conan Doyle foli me fantazma përmes mediumeve, ndërsa Alan Turing besonte në telepatinë. Tre burra, të cilët ishin të gjithë të njohur për mendimin e tyre të brishtë, megjithatë nuk mundën të ndalonin veten nga besimi në të pamundurën. Ju mund të bashkoheni me ta. Sipas sondazheve të fundit, deri në tre të katërtat e amerikanëve besojnë në gjëra parnormale, kurse gati një në pesë pohojnë se kanë parë në të vërtetë një fantazmë.

Të intriguar nga këto besime të vazhdueshme, psikologët kanë filluar të shohin se pse disa prej nesh nuk mund të heqin dorë nga supersticionet e vjetra dhe traditat popullore.

Disa përvoja paranormale janë lehtësisht të shpjegueshme, bazuar në dëmtimet që kanë në tru, raporton “BBC”, transmeton Periskopi. Kur shohim disa objekte të padukshme që lëvizin duket të jetë në përputhje me dëmtimin e disa rajoneve të hemisferës së djathtë që janë përgjegjëse për përpunimin vizual; forma të caktuara të epilepsisë, ndërkohë, mund të shkaktojnë ndjenjën drithëruese që dikush po ju godet nga.

Ndërkohë përvojat jashtë trupit janë pranuar nga studimet neurologjike, ndërsa disa iluzione vizuale mund të ngatërrojnë trurin e shëndetshëm dhe të krijojnë qenie mitike.

Çdo kombinim i lodhjes, drogës, alkoolit dhe truket e dritës mund të kontribuojë në zbulime të vetme dhe të izoluara, siç është raportuar nga Churchill. Por, ç’të themi për përvojat e njerëzve si Conan Doyle, i cili dukej se kishte parë veprime të tjera të botës në baza ditore?

Psikologët që studiojnë fenë kanë dyshuar gjatë se një besim në paranormalitet mund të jetë një lloj mburoje nga të vërtetat edhe më të ashpra të botës.

Ideja është se kur ndodh diçka e papritur – një vdekje, katastrofë natyrore ose humbje pune – truri përpiqet të gjejë përgjigje, duke kërkuar të gjejë një kuptim në rrethana kaotike. “Është një gjendje kaq aversive që nëse nuk mund ta fitojë kontrollin objektivisht, do ta arrijmë duke perceptuar më shumë struktura rreth nesh, edhe nëse nuk ekzistojnë”, thotë Jennifer Ëhitson në Universitetin e Teksasit, e cila studion perceptimin e modelit, gjykimin dhe vendimmarrjën.

Antropomorfismi është një mënyrë tjetër e zakonshme që ne përpiqemi të kuptojmë ngjarjet, thotë Adam Waytz në Universitetin Northëestern në Illinois.

Pra, mund të mendojmë se një frymë qëndron prapa një stuhie ose që një demon po na nxit të sëmuremi – në vend që të pranojmë se nuk kemi kontroll mbi këtë çështje; dhe nëse një degë po përgjon në dritaren tuaj, mund të jeni më të prirur të imagjinoni se është një fantazmë që ju dërgon një mesazh. “Ne krijojmë besime në fantazma, sepse nuk na pëlqen të besojmë se gjithësia është e rastësishme”, thotë Ëaytz. Përsëri, kjo duket të jetë më e zakonshme kur ndiejmë më pak kontroll mbi jetën tonë./Periskopi/