Për Albanin, Dugi

Shkruan: Dukagjin Gorani

Me gjasë, veç unë s’paskëm fotografi me Alban Bujarin. E kërkova një, kudo: nëpër inboxat e sotëm, nëpër kutitë e harruara të paraluftës, nëpër albumet e fëmijërisë. Asnjë.

Por, tash po e shoh që nuk paskëm foto as me Bujarin, djalin e axhës tim, për gati gjashtëdhjetë vjet që jetojmë.

Dikur, nuk ka qenë fort adet të dalësh në foto me atë që e ke gjithnjë afër, që është gjithnjë ‘diku qaty’. Me atë që edhe nëse nuk e sheh me vite, nënkuptohet që jeni bashkë. Po, kjo është fjala që po e kërkoj: nënkuptohet. Alban Bujari nënkuptohej. Afërsia me të, qarku shoqëror, nënkuptoheshin edhe nëse nuk shiheshim me muaj të tërë. Miqësia nuk diskutohej, botëvështrimet nuk kontestoheshin, qëndrimet nuk gjykoheshin – ato nënkuptoheshin.

Alban Bujari ishte gjithmonë ‘qaty diku’. Ose një rrugë më nalt’, ose një zyre më tej – ose një kafe më poshtë. Diqysh, ai nënkuptohej meqë ishim – familje.

Ishim anëtarë të një familjeje që përbëhej nga fëmijët e një qyteti të vogël i cili bëhej i madh teksa ne plakeshim. Ishim djem – prej dhjetëra, qindra të tillëve – që kurrë nuk dilnim bashkë në qytet, por që gjithnjë na zënte nata diku bashkë. Një birrë te Beka, një ndejë te Ari, një t’shpisë te Martini…

Këtu, nuk do të flas për punën e tij si fotograf profesionist që e nisi në periudhën më të rëndë të vendlindjes e të jetëve tona. Nuk më duket se më takon, edhe pse ende e mbaj mend gëzimin kur u vendos që ta punësojmë fotograf në Koha Ditoren e sapofilluar, në pranverën e 1997ës. Për këtë, le të flasin të tjerët – e që janë shumë, brenda e jashtë Kosovës.

Fotografitë e tij mbi tragjedinë tonë e përshkuan botën për shumë vite. Ai i shkrepi ato meqë duhej, jo meqë donte. Sa e sa herë më duhej të shtirem që nuk po ia shoh lotët teksa i sjellte në tavolinë. Sa e sa herë m’u desht të shtirem kinse nuk kam kohë ta dëgjoj secilin rrëfim prapa secilës foto – edhe pse e dija nevojën që kishte të flet me dikë, të tregojë për neverinë, të dëshmojë për tmerrin.

‘Hajt’ se flasim kur të kryhet, Alban.’ Nëse e mbërrijmë fundin.

Në ditët pas çlirimit e paqes na e ngjitën fjalën se ishim bërë burra. U bëmë prindër, bashkëshortë me thinja kokës siç e do klisheja. Por, ishte kjo një pabesi, një e pavërtetë, meqë ne vazhduam të jemi vetëm – djem. Djem, për të cilët koha ecën por mosha jo.

Këtë moskalim të moshës gjithnjë e gjeja në sytë e Albanit, në shikimin e tij nga fundi i banakut, përplot gaz të nënkuptueshëm e shpotitje prishtinase. Ende e hetoja djalërinë e paprekur, të fshehur thellë brenda thinjave të kohës e të mveshur në cokulla, farmerka e vietnamkë.

Albanin nuk e njoftova si fotograf profesionist të gazetës e të agjencive ndërkombëtare, apo si reporter lufte. E njihja shumë vite më herët, si anëtar i familjes se padukshme të djemve të qytetit. Si të tillë do ta kem gjithmonë para syve. Do të më duhet një kohë e gjatë të pajtohem se nuk do ta shoh më një rrugë më nalt’, një zyre më tej – ose një kafe më poshtë.

Merre me mend, nuk kam fotografi me të.

Vetëm kujtime.