Insomnia: Pse truri juaj mund të fle pa e ditur?

Njerëzit me pagjumësi shpesh do të ju tregojnë se ata nuk kanë fjetur, madje edhe pasi ju i keni dëgjuar duke gërhitur. Hulumtimet e fundit vërtetojnë përvojën e tyre dhe shpjegojnë pse ndodh ky fenomen. Gjetjet janë botuar në revistën Sleep.

Njerëzit me pagjumësi ndonjëherë mund të ndjejnë se janë të zgjuar – edhe nëse janë duke fjetur.

Shkencëtarët e kanë identifikuar fenomenin, por edhe pse nuk e kanë kuptuar plotësisht, e kanë etiketuar atë si një “keqperceptim të gjumit”. Hulumtimi i ri ka gjetur një shpjegim për të.

Sipas drejtuesit të studimit Daniel Kay – një profesor i psikologjisë në Universitetin Brigham Young në Provo, UT, arsyeja pse shkencëtarët nuk kanë shpjegimin për këtë fenomen është se tradicionalisht, gjumi kuptohet si një përvojë kategorike: ju jeni ose nuk jeni në gjumë, dhe kur jeni në gjumë, nuk mund të jeni të vetëdijshëm. Por, Kay nuk beson se kjo është domosdo e vërtetë.

“Mendoj se ju mund të jeni të vetëdijshëm dhe truri juaj mund të jetë në një model gjumi. Pyetja është: cili është roli i vetëdijes në përkufizimin tonë të gjumit?”, tha ai.

Zonat e trurit të ndërgjegjes janë çelësi

Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje intriguese, Kay dhe ekipi analizuan modelet e gjumit dhe përvojat e 32 personave me pagjumësi dhe ato të 30 pjesëmarrësve që nuk e kishin këtë gjendje.

Studimi zbuloi se njerëzit me pagjumësi të cilët raportonin se ishin zgjuar, edhe kur polizomnografia tregonte ndryshe, kishte rritur aktivitetin në zonat e trurit që shoqëroheshin me ndërgjegjen e vetëdijshme gjatë fazës së pafund të gjumit – domethënë lëvizjes jo të shpejtë të lëvizjes së syrit.

Personat që flenë mirë, nga ana tjetër, të cilët raportuan se flinin në gjumë shumë kohë para se polizomnografia t’i regjistronte si të tillë,  gjithashtu kishin rritur aktivitetin e trurit në të njëjtën zonë.

Shpjegimi i keqperceptimit të gjumit

Sipas Daniel Kay, personat me pagjumësi dhe ata që flenë normalisht mund të kalojnë nëpër një proces frenues kur bien në gjumë. Siç shpjegon ekipi, është normale gjatë procesit të rënies së gjumit për trurin që të dërgojë neuronet frenuese që i bëjnë njerëzit më pak të vetëdijshëm sa të arrijnë një gjendje gjumi të thellë.

Megjithatë, zbulimet e studimit të ri sugjerojnë se njerëzit me pagjumësi nuk mund të ndihen sikur të jenë në gjumë derisa truri i tyre përjeton një aktivitet më të madh frenues në fushat që lidhen me vetëdijen e ndërgjegjshme.