Gërzeza

Nga Dreni Himbeqa

“Kulmi i skandalit”, “më mirë të mos deklarohet për asgjë”, “gafë i radhës”, “deklaratat e saj ngjasojnë me një editorial të kryeredaktorit të gazetës ‘Zëri i Popullit’”, “tragjikomedi”, “marrëzi politike”.

Këto janë vetëm disa nga cilësimet e analistëve politikë, ish-diplomatëve e ligjëruesve universitarë të artikuluar pas intervistës së fundit të ministres së Punëve të Jashtme të Kosovës, Donika Gërvallës, dhënë për gazetën austriake, Der Standard.

Larg realitetit politik, Gërvalla e cila supozohet të jetë koka e politikës së jashtme të Kosovës dhe personi i cili krijon, zhvillon, thellon dhe zgjeron marrëdhëniet e vendit me shtete e tjera, ka shënuar skandalin e radhës diplomatike.

Për sociologun dhe analistin politik, Artan Muhaxhirin, tashmë është e parashikueshme – marr parasysh edhe skandalet e tjera diplomatike të Gërvallës në arenën ndërkombëtare – që deklaratat e kryediplomates në gazetën austriake kanë shkaktuar të qeshura keqardhëse nëpër kancelaritë amerikane dhe evropiane.

Deklaratat e shefes së diplomacisë së Kosovës, apo thënë ndryshe ligjëratat e dhënë ndaj Perëndimit, sipas ish-ambasadorit në Emiratet e Bashkuara Arabe, Avni Arifit, jo që konsiderohen skandaloze, por janë tërësisht të padobishme.

“Politika e Jashtme ka qenë shumë me e avancuar në vitet e 90-ta kur s’kishim asnjë njohje e as nuk ishim shtet sesa që është sot. Intervista e kryediplomates është më shumë një editorial i kryeredaktorit të gazetës ‘Zëri i Popullit” të viteve 80 që shante revizionizmin Sovjetik dhe imperializmin Amerikan dhe krejt shtetet e tjera demokratike”, potencon Arifi për Albanian Post.

Artikulimet e ministres Gërvalla, në anën tjetër, për profesorin e marrëdhënieve ndërkombëtare, Arben Fetoshin, janë vazhdimësi të narracionit të Qeverisë së Kosovës në raport me bashkësinë ndërkombëtare.

“Për fat të keq ‘guximi’ i tillë i kryediplomates së Kosovës, thënë më së buti, është një gafë e radhës që shpërfaq një qasje potencialisht të dëmshme për marrëdhëniet tona me Perëndimin”.

Gërvalla – e cila potencoi në këtë intervistë se “Kosova nuk mund të bëjë vetëvrasje politike as për miqtë e saj më të ngushtë”, duke iu referuar kërkesës së BE-së dhe SHBA-së që kryetarët e komunave në Veri të punojnë jashtë zyrave të tyre komunale – për Blerim Canajn, ish-konsullin e Kosovës në Gjermani, nuk e ka intelektin që të bëjë një analizë të duhur të një politike më të thjeshtë e lëre më një politike të kontekstit më të gjerë.

“Tanimë nuk është hera e parë që qeveria ofendon politikanët e shteteve të fuqishme. Nga naivë, të padëgjueshëm, pa dije strategjike, kjo është një retorike të cilën nuk e kanë përdorur ndoshta as në luftën e ftohtë shtetet më komuniste. Prandaj, ky është skandali i radhës i Gërvallës. Bazuar në logjikën e sajë të funksionimit, me siguri që do të ketë edhe skandale të tjera”, pohon Canaj për AP.

Deklaratat e Gërvallës e cila në intervistën e saj të fundit i ka cilësuar disa diplomatë perëndimorë “problematikë”, aleancat perëndimore si “jo të dëgjueshëm”  e ndërsa ndërmjetësin e dialogut, Miroslav Lajçak-un, të anshëm, sipas Muhaxherit janë marrëzi politike, meqë në realitet diplomatët emisarë nuk vendosin kokë më vete për orientimet strategjike të procedurave madhore.

“Ata aty nuk janë në cilësinë e individëve privatë, por si reprezentues institucionalë dhe përçues të qëndrimeve të palëve të përfshira – pra, si urë lidhëse ndërmjet tyre për lehtësime komunikimesh. Çfarë logjike ka të thuhet që Miroslav Lajçak, politikan nga Sllovakia, shtet i cili kontribuon me 0.6 për qind në GDP-në e përgjithshme të BE-së, t’ua diktojë mendimet dhe interesat e veta personale fuqive si Gjermania, Franca, Italia, ndërsa ato të mos e hetojnë, ose ta pranojnë, këtë gjë?”, pyet Muhaxheri.

Por, a ndikon vokabulari i ministres në marrëdhëniet – edhe ashtu të tensionuara – ndërmjet perëndimit dhe Kosovës?

“Qasja e këtillë është projektim i stilit tonë mediokër politik në skenën globale. Nëse te ne është bërë zakon që gati të gjitha projektet e rëndësishme shtetërore të bëhen me improvizime dhe pa minimumin e planifikimeve afatgjate, të dominuara nga mënyrat stihike të të vepruarit të individëve të pushtetshëm që dalin mbi institucionet – bota politikisht normale s’është kështu”.

Në anën tjetër, për Fetoshin një qasje e tillë nuk e çon askund Kosovën, përkundrazi vazhdimi i kryeneçësisë mund të shkaktojë pasoja të rënda politike për vendin.

“Të kërkosh nga aleatët ndërrimin e diplomatëve, ndërkohë që ata flasin vazhdimisht me zërin e qendrave të tyre, është jo vetëm non-sens por edhe ofenduese për ta. Mendoj që kryediplomatja s’do të duhej në asnjë mënyrë të bëhej pjesë e spin-ave në raport me faktorët relevantë ndërkombëtarë, për shkak se është përgjegjëse për politikën e jashtme dhe e di më së miri shkallën e agravimit të marrëdhënieve”.

Ndërsa për Canajn, marr parasysh pozitën në të cilën gjendet Kosova, me marrëdhënie të ftohura me një rruzull tokësor, retorika e një kryediplomateje do të duhej të ketë orientimin e rregullimit të raporteve, pa treguar frustërim, e jo shkatërrimin e tyre.

“Duket sikur filozofia e tyre është apokaliptike. Si duket kasta e tanishme politike kështu e kanë konceptuar trajtimin e çështjes që e kanë krijuar, pra si betejë të fundit në mes ‘të mirës’ dhe ‘të keqes’ së imagjinuar dhe definuar nga ta. Retorika e tille, natyrisht që do e thellojë më shumë situatën, edhe ashtu të rëndë”.