Marrëveshja nukleare me Iranin e tre viteve më parë nuk ishte e përsosur, por vendimi i Presidentit Trump për ta shfuqizuar atë pa marrë parasysh kundërshtimet e aleatëve tanë evropianë dhe pa një strategji të qartë për ta zëvendësuar atë, është e pamatur dhe ka shumë të ngjarë të jetë vetë-mposhtësh.

Zoti Trump ka hapur një çarje me Britaninë, Gjermaninë dhe Francën, të cilët ishin partnerë së bashku me Rusinë dhe Kinën, dhe ai i ka dhënë regjimit islamik të Iranit disa mundësi të pavenda.

Në një fjalim bombastik, zoti Trump deklaroi se “ne nuk mund ta ndalojmë një bombë bërthamore iraniane nën strukturën e kalbëzuar dhe të dobët të marrëveshjes aktuale”.
Ajo që nuk ka pranuar është se inspektorët ndërkombëtarë si dhe anëtarët e lartë të administratës së tij kanë konfirmuar se Irani është pajtuar me marrëveshjen, e cila ka reduktuar shumë sasinë e saj të uraniumit të pasuruar dhe e ka bërë jashtëzakonisht të vështirë për regjimin të zhvillojë armë bërthamore në dekadën e ardhshme.

Presidenti shprehu perspektivën e “një marrëveshjeje të re dhe të qëndrueshme”, e cila do të mbulonte jo vetëm armët nukleare, por edhe zhvillimin e raketave dhe ndërhyrjeve të Iranit në luftërat e Lindjes së Mesme. Por ai nuk ofroi asnjë plan rrugor për arritjen e këtij qëllimi ambicioz.

Pasoja e parë e vendimit të z. Trump mund të jetë konflikti me evropianët. Regjimi i sanksioneve që z. Trump rivendosi kërkon të detyrojë vendet e tjera të reduktojnë blerjet e naftës dhe bizneset e tjera me Iranin dhe kërcënon me sanksione nëse nuk e bëjnë këtë.

Qeveritë evropiane, të cilat kanë thënë se nuk do të heqin dorë nga marrëveshja bërthamore, mund të luftojnë çdo përpjekje të SHBA-së për të zbatuar kufizimet, duke përfshirë me sanksionet e tyre.

Duke u përpjekur dhe dështuar për të përmbushur kundërshtimet e z. Trump për marrëveshjen pa e prishur atë, ata nuk kanë gjasa të bashkëpunojnë me dëshirë në një përpjekje të re të SHBA për të shtypur ekonominë iraniane.

Irani dhe qeveritë evropiane mund të bien dakord për të vazhduar paktin në kundërshtim të Uashingtonit.

Por aparati ushtarak dhe i sigurisë së Iranit, i cili gjithmonë ka kundërshtuar marrëveshjen, do të shtyjë të rifillojë pasurimin e uraniumit, të kufizojë inspektimet ose ndoshta edhe garën për një bombë.

Si do ta ndalte zoti Trump një zhvillim të tillë, pa luftë?

Një nga arsyet pse marrëveshja bërthamore u arritt ishte një përfundim nga administratat e të dy George W. Bush dhe Barack Obama se veprimi ushtarak ishte një mjet i rrezikshëm dhe i pasigurt për të parandaluar një bombë iraniane.

Trump u shty për të dalë nga marrëveshja nga kryeministri izraelit Benjamin Netanjahu dhe sunduesi saudit, Mohammed bin Salman, vendet e të cilëve tashmë janë të angazhuar në luftërat e nivelit të ulët me Iranin.

Por shefi i shtabit të ushtrisë së Izraelit ka thënë se marrëveshja bërthamore është “duke punuar dhe duke vënë në ndalesë realizimin e vizionit bërthamor iranian në 10 deri në 15 vjet”.

Vendimi i z. Trump mund të eliminojë këtë periudhë  duke mos bërë asgjë për të ndaluar Iranin në vazhdimin e agresionit në Siri, Jemen dhe gjetkë.

Sauditët dhe izraelitët mund të shpresojnë që vendimi i z. Trump do t’i tërheqë Shtetet e Bashkuara në Lindjen e Mesme nëpërmjet një konfrontimi me armikun e tyre.

Presidenti shpesh ka thënë se nuk ka dëshirë për luftëra të mëtejshme në Lindjen e Mesme; vendimi i tij ka bërë një të tillë më shumë të ngjarë.

/The Washington Post – Lexo.al