Euroactiv: Fillim i ri për dialogun Kosovë-Serbi pas zgjedhjeve europiane?
Ajo që dukej si një përparim një vit më parë, tani po përballet me një ngërç: as Beogradi dhe as Prishtina nuk janë gati ta zbatojnë marrëveshjen e Ohrit që BE-ja e negocioi me ta marsin e kaluar dhe në vend të kësaj po i vendosin shpresat e tyre te ndryshimet e lidershipit në Europë dhe SHBA për ta rindezur dialogun, shkruan rrjeti i pavarur mediatik pan-europian, i specializuar në çështjet e BE-së, Euractiv, përcjell Gazeta Express.
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq dhe kryeministrja e tij e atëhershme Ana Brnabiq e kanë bërë të qartë se vendi i tyre nuk do ta njohë zyrtarisht pavarësinë e Kosovës dhe do të vazhdojë ta kundërshtojë anëtarësimin e saj në Këshillin e Europës dhe në institucionet e tjera ndërkombëtare.
Homologu i tij nga Kosova, Albin Kurti, është duke e zvarritur zbatimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës, të rënë dakord prej kohësh, për të cilin Prishtina thotë se shkel kushtetutën dhe ka frikë se mund të dështojë si sistemi i Republika Srpska-s në Bosnë-Hercegovinë.
Kushtet e marrëveshjes së Ohrit tani janë përfshirë në kuadrin e negociatave aktuale të pranimit në BE me Beogradin, në Kapitullin 35, pasi ambasadorët e BE-së ranë dakord njëzëri për këtë hap në mes të prillit.
Gjatë vitit të kaluar, diplomatët e BE-së janë bërë gjithnjë e më të paduruar me mungesën e progresit, pasi edhe përpjekjet e kombinuara të Brukselit dhe Washingtonit nuk kanë arritur rezultate të prekshme.
Kjo mungesë progresi, thonë ata, është për shkak se Beogradi dhe Prishtina kanë adoptuar një qasje të “prit dhe të shohim” në lidhje me rezultatin e zgjedhjeve europiane në qershor dhe zgjedhjeve presidenciale në SHBA në nëntor.
Veçanërisht Vuçiq ka luajtur prej disa kohësh, me Beogradin që shpreson në kthimin e ish-presidentit amerikan Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Në mandatin e tij të parë, ishin të dërguarit e Trumpit ata që mbështetën një shkëmbim territoresh mes Kosovës dhe Serbisë në vitin 2018, të cilin Vuçiq dhe presidenti i atëhershëm i Kosovës Hashim Thaçi e kishin negociuar.
Përpjekja dështoi kryesisht për shkak të rezistencës nga Gjermania, e cila nuk donte të shihte ndonjë ndryshim të ri kufitar. Me Trumpin, shpreson Vuçiq, mund të ketë një zgjidhje tjetër.
I dërguari i posaçëm i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor Gabriel Escobar largohet nga posti i tij në fund të këtij muaji dhe se kush do ta zëvendësojë atë mbetet ende e paqartë.
Përfaqësuesi Special i BE-së për negociatat ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, Miroslav Lajçak, ishte në turneun e tij lamtumirës në Washington këtë javë dhe pritet të largohet nga posti i tij deri në gusht.
Në rastin e tij, emri i ish-presidentit slloven Borut Pahor, i cili aktualisht po punon në një draft skicë për vazhdimin e dialogut Kosovë-Serbi, është sugjeruar si pasardhës i mundshëm.
Në të njëjtën kohë, kryediplomati i ri i BE-së, i cili do ta zëvendësojë presidentin aktual Josep Borrell, i cili kryeson dialogun Beograd-Prishtinë, nuk pritet ta marrë detyrën deri në fund të këtij viti. Sipas sondazheve të fundit dhe riorganizimeve politike midis grupeve politike, kandidati mund të vijë nga liberalët dhe jo nga socialistët këtë herë.
Deri atëherë, diplomatët e BE presin që dialogu të jetë kryesisht i përgjumur, me takime të nivelit të lartë që nuk ka gjasa të ndodhin.
Disa shpresojnë se cikli i ri institucional i BE-së do të jetë në gjendje ta thyejë ngërçin me kthimin e një nxitjeje që funksionoi më shumë se një dekadë më parë: një perspektivë reale e integrimit të ardhshëm në BE dhe avantazhet financiare që vijnë me procesin.
“Ndërsa ndërmjetësuesit e rinj kanë një shans për ta përmirësuar dinamikën, ka më shumë probleme strukturore, siç është mungesa e një perspektive të besueshme anëtarësimi në BE”, tha për Euractiv, Florian Bieber, profesor në Universitetin e Grazit.
Ai shtoi, “Ata kanë nevojë për një qasje të re me angazhime të qëndrueshme dhe transparente dhe një BE më të fuqishme”.
“Nëse Komisioni i ardhshëm Europian, siç pritej, do të jetë një komision i përqendruar te zgjerimi, ekziston mundësia që ato procese politike të shikohen më nga afër”, tha një zyrtar i BE-së.
“Ne mund të shohim më shumë stimuj – dhe më shumë presion – të aplikuar mbi të gjitha palët”, shtuan ata.
Por ka pengesa edhe më të mëdha, si p.sh. miratimi i ulët i publikut serb për anëtarësimin në BE, përparimi i pamundur i Kosovës në ofertën e saj për anëtarësim në BE, veçanërisht me Hungarinë që do ta marrë përsipër presidencën e radhës të Këshillit të BE-së dhe fakti që ende, pesëshja e shteteve anëtare të BE-së nuk e njohin pavarësinë e saj.
