Si të mos rrisësh një fëmijë seksist

Seksizmi, në të shumtën e rasteve, i ka rrënjët në fëmijëri, kur djemtë dhe vajzat rriten dhe trajtohen ndryshe, duke përfshirë ndëshkimin dhe lavdërimin për sjelljet e tyre. Luftimi i seksizmit është një rrugë e gjatë dhe e vështirë, por hapi i parë dhe më i rëndësishëm është rritja e një brezi të lumtur që nuk paragjykon askënd. Në vijim gjeni një manual se si të rritësh një fëmijë që përkrah barazinë gjinore.

Kontrolloni veten

Shikoni se çfarë lloj mesazhesh delikate verbale dhe joverbale mund t’u dërgoni fëmijëve tuaj për gratë/burrat dhe vlerën e tyre. A kritikoni trupat e të tjerëve, apo bëni supozime rreth tyre bazuar në mënyrën se si vishen – duke u përqëndruar në pamjen e tyre më shumë sesa idetë, talentet ose aftësitë? Revistat në dhomën e  ndenjes flasin gjëra fuqizuese për gratë/burrat, apo ato janë objektivizuese? Fëmijët tuaj – vajza dhe djem – po i thithin të gjithë këto informacione.

JO standarde të dyfishta

Përmes përforcimit (pozitiv dhe negativ) dhe ndëshkimit, fëmijët mësojnë se çfarë është në rregull dhe çfarë nuk është në rregull për gjininë e tyre dhe gjininë e kundërt. Nëse një fëmijë vepron në një mënyrë të caktuar dhe ndëshkohet, ka shumë mundësi që fëmija të mos veprojë përsëri në atë mënyrë; do të jetë e ngulitur në trurin e tyre se ajo që bënë ishte e gabuar.

Sidoqoftë, studimet kanë zbuluar se shpesh, kur djemtë dhe vajzat kryejnë të njëjtin veprim ose sillen në të njëjtën mënyrë, njëra gjini vlerësohet dhe tjetra dënohet.

Mos kufizoni aktivitetet e fëmijëve

Të gjithë fëmijët, pavarësisht nga seksi biologjik, kanë të drejtë të arrijnë potencialin e tyre të plotë duke mësuar çdo lëndë, duke praktikuar çdo sport dhe duke luajtur me të gjitha lodrat.

Ekspertët thonë se aktivitetet kufizuese sipas seksit biologjik mund të pengojnë zhvillimin e një fëmije, pasi lodrat që synojnë tradicionalisht djemtë kanë tendencë të zhvillojnë më shumë aftësi hapësinore, ndërsa lodrat e konsideruara  si “femërore” stimulojnë më shumë lidhjet shoqësore dhe kujdesin. Kur kufizohen në llojin e lojës që pritet për gjininë e tyre, fëmijët nuk arrijnë të zhvillojnë aftësi të caktuara.

“Ne duhet t’i inkurajojmë djemtë të bëjnë gjëra “vajzash”, si dhe të inkurajojnë pikat e forta fizike dhe analitike te të gjithë fëmijët”, thotë Lise Eliot, një profesore e neuroshkencës në Shkollën Mjekësore të Çikagos.

Veprime dhe jo fjalë

Fëmijët thithin shpejt dhe riprodhojnë sjelljet që shohin dhe përjetojnë në jetën e përditshme. Një studim i botuar në vitin 2001 tregoi se mënyra se si të rriturit i qasen ndarjes së punëve në shtëpi midis burrave dhe grave lidhet drejtpërdrejt me mënyrën se si janë ndarë punët në familjen e tyre dikur.

“Ne duhet të ndryshojmë qëndrimet e të rriturve”, thotë specialistja e arsimit Lisiane Niedsberg Corrêa. Prindërit dhe kujdestarët, thekson Corrêa, duhet të dinë se çfarë të thonë para se të fillojnë një dialog me një fëmijë. “Shumë gjëra kanë ndryshuar dhe ne duhet të kemi respekt për njëri-tjetrin dhe të kuptojmë larminë, kështu që ka fjalë dhe fraza që janë thënë lirshëm dhe nuk mund të thuhen më,” shpjegon ajo.

Biseda e hapur

Edhe nëse fëmijët po rriten në një mjedis pa stereotipe gjinore në shtëpi, ata ende marrin mesazhe të tilla në media, në shkollë dhe me bashkëmoshatarët. “Sfidat më të mëdha janë që fëmijët shpesh janë ata që nxisin stereotipet,” shpjegon Christia Brown, një profesore e psikologjisë zhvillimore dhe sociale në Universitetin e Kentucky.

“Ata marrin atë që shohin në kulturë dhe i përmbahen asaj. Të japësh një shembull të mirë (për shembull, të kesh një baba që bën gatimin) nuk mjafton. Prindërit me të vërtetë duhet të tregojnë dhe flasin për stereotipet gjinore në mënyrë të qartë me fëmijët e tyre,” thotë Brown.

Të gjitha ndjenjat janë humane

Fëmijët duhet të dinë se ata mund të shprehin të gjitha ndjenjat dhe se nuk ka emocione “vajzash” ose “djemsh”. Djemtë, për shembull, duhet të inkurajohen të zhvillojnë ndjeshmërinë dhe afektivitetin e tyre.

“Shumica e fëmijëve janë të prirur të jenë të mirë, empatikë dhe të dhembshur”, shpjegon Judy Y. Chu, e cila jep një kurs mbi zhvillimin psikosocial të djemve në Universitetin e Stanfordit. “Nuk ka të bëjë me ndryshimin e tyre, në të vërtetë, ka të bëjë më shumë me lejimin e tyre për ndjeshmërinë.”

Lexoni, dëgjoni dhe jetoni një botë ndryshe

Të jetosh mes njerëzve të klasave, racave, kombësive dhe kulturave të ndryshme shoqërore dhe të shohësh përfaqësime të këtyre grupeve në media i ndihmon fëmijët, pavarësisht nga raca ose gjinia e tyre, të kuptojnë se diversiteti është pjesë e natyrës njerëzore dhe jo diçka “e ndryshme” nga bota e tyre.

Mësojuni të përqafojnë ndryshimin

Ideja që ekzistojnë trupa “standardë” inkurajon qëndrime diskriminuese dhe shpesh është e rrënjosur në fëmijëri. Është e rëndësishme që fëmijët të pëlqejnë trupat e tyre, të respektojnë trupat e miqve të tyre dhe të kuptojnë se nuk ka trup “të rregullt” ose “perfekt”.

Jini të vetëdijshëm për racizmin

Gjinia gjithashtu mund të ndërthuret me racën. Shumë vajza për shembull përballen me dy gjëra: Seksizmi dhe racizmi. Në shumë vende, racizmi ndikon në mënyrën se si vajzat trajtohen në shtëpi, në shkollë dhe në rrugë dhe ndërhyn në formimin e vetëvlerësimit dhe identitetit të tyre.