Pse zhvillojmë imunitet afatgjatë për disa sëmundje dhe jo për të tjera?
Disa sëmundje, si fruthi, i marrim një herë në jetë dhe fitojmë imunitet për jetën. Për të tjerët, si gripi, ne duhet të vaksinohemi vit pas viti. Pse është kështu? Si zhvillohet imuniteti ndaj një sëmundje të caktuar dhe pse zgjat më shumë për disa dhe më pak për të tjerët?
Nëse zhvillojmë ose jo imunitet ndaj një sëmundjeje shpesh varet nga antitrupat tanë – nga proteinat që prodhojmë në përgjigje të infeksionit. Kur heqim qafe infeksionin, niveli i antitrupave bie, por jo plotësisht sepse disa prej tyre “ruajnë” në rast se sëmundja rishfaqet.
“Trupi nuk harron. Zakonisht kur infektohemi përsëri me një sëmundje, nuk është për shkak se trupi ynë ka humbur imunitetin. Kjo sepse patogjeni ka pësuar mutacion dhe sistemi ynë imunitar nuk e njeh më atë ose trupi ka një përgjigje imune shumë më të ulët”, shpjegon imunologu Marc Jenkins i Shkollës së Mjekësisë të Universitetit të Minesotës.
Për shembull, gripi është një virus që ndryshon shumë shpejt dhe lehtë. Sistemi ynë imunitar vret një version të virusit dhe pastaj shfaqet një tjetër, të cilin sistemi imunitar nuk e njeh në fund të fundit. Nga ana tjetër, jo të gjitha viruset pësojnë mutacion kaq lehtë. Virusi i poliomelitit nuk mund të ndryshojë shumë lehtë gjenomin e tij, e cila është një nga arsyet pse ne e kemi zhdukur me sukses.
Numri i rasteve të poliomelitit në të gjithë botën është ulur me më shumë se 99%. Organizata Botërore e Shëndetësisë e shpalli Evropën pa poliomelitit në vitin 2007, por ajo është ende e pranishme në pjesë të Azisë Lindore, Afrikës dhe Mesdheut Lindor.
Kërkimet nga viti 2007 treguan se duhet të duhen më shumë se 50 vjet që antitrupat që na mbrojnë nga lia e dhenve të zhduken, dhe më shumë se 200 vjet që ata në luftën kundër shytave të zhduken.
Ky imunitet aktiv i lindur prodhon antitrupa që prodhohen nga vetë sistemi imunitar pasi hasni ndonjë patogjen, kështu që ato qëndrojnë në trup duke na mbrojtur. Gati 90-95 për qind e popullsisë së përgjithshme kapërcen linë e dhenve (variçela) deri në moshën e rritur, duke arritur kështu imunitetin gjatë gjithë jetës.
Megjithëse ato zgjasin shumë më gjatë në disa sëmundje, antitrupat nuk zgjasin gjithë jetën. Për shembull, antitrupat që luftojnë tetanozin bien shumë më shpejt sesa ato në luftën kundër fruthit. Me ndihmën e vaksinimit, ne marrim imunitet aktiv të fituar, kështu që si fëmijë vaksinohemi kundër tetanozit, poliomelitit, tuberkulozit, hepatitit B, rubeolës dhe sëmundjeve të tjera që kërcënojnë jetën.
“Shkencëtarët nuk janë ende të sigurt pse mbajmë një përgjigje të antitrupave ndaj disa sëmundjeve për më gjatë dhe jo ndaj të tjerëve. Është e mundur që disa prej sëmundjeve, të tilla si lia e dhenve dhe mononukleozës, në të vërtetë na infektojnë më shpesh sesa mendojmë dhe dimë, por që antitrupat kapërcejnë infeksionin që rezulton para se ta vërejmë”, tha imunologu Jenkins.
A do të jetë imuniteti ynë ndaj koronavirusit të ri, qoftë nga një përgjigje natyrale ndaj një infeksioni apo një vaksine, aq i gjatë sa imuniteti ndaj lisë së dhenve, ose do të kemi nevojë për një vaksinë të re çdo vit?
Megjithëse shumë njerëz nuk prodhojnë mjaft antitrupa, imunologu Jenkins ende shpreson që ne do ta luftojmë virusin COVID-19 natyrshëm sepse, ndryshe nga gripi, ai nuk shndërrohet shpejt, kështu që trupi ynë mund ta përballojë më lehtë.
