​Kush është përgjegjës për efektet anësore të vaksinës?

CNBC publikoi lajme që u përhapën me të madhe në mediat sociale dhe deklaroi se amerikanët nuk do të jenë në gjendje të padisin prodhuesit si Pfizer dhe Moderna në rast të efekteve anësore të dëmshme nga vaksina. Përveç kësaj, ka pak shanse që shteti t’u paguajë atyre kompensim.

Prodhuesit e vaksinave në Shtetet e Bashkuara mbrohen nga Akti PREP i shtetit (Akti i gatishmërisë publike dhe gatishmërisë emergjente), i cili heq plotësisht përgjegjësinë nga kompanitë e mëdha farmaceutike, domethënë u jep atyre imunitet.

Akti PREP në të vërtetë nuk është asgjë e re – u prezantua përsëri në shkurt 2005, por atëherë pak njerëz menduan për përgjegjësinë për efektet anësore, ndryshe nga sot.

Sipas këtij ligji, qeveria e SHBA gjithashtu prezantoi një program të quajtur CICP (Programi i Kompensimit të Lëndimit të Kundërmasave) në vitin 2010, i cili synon të mbulojë dëmet që njerëzit kanë pësuar për shkak të efekteve anësore të paparashikuara nga vaksinat. Por avokatët pretendojnë se shteti ka paguar më pak se 6% të njerëzve që kanë aplikuar për kompensim – dhe vetëm ata me pasoja të qëndrueshme të efekteve anësore mund të aplikojnë.

Teknikisht, kompanitë farmaceutike nuk janë përgjegjëse për efektet anësore, sepse FDA (Administrata e Ushqimit dhe Barnave) duhet të miratojë ilaçin para se të vendoset në treg. Sidoqoftë, për shkak të ligjit të prezantuar para krijimit të Shteteve të Bashkuara, nuk është e mundur të paditet FDA.

Fatkeqësisht, në rastin e efekteve anësore nga vaksina COVID-19, njerëzit e Shteteve të Bashkuara nuk kanë shumë zgjedhje, por a kemi ne në Evropë?

Bashkimi Evropian nuk është në një situatë si Shtetet e Bashkuara, domethënë nuk kishte asnjë ligj që u jep imunitet kompanive farmaceutike – deri në këtë vit.

Në fund të shtatorit të këtij viti, AstraZeneca mori imunitet të pjesshëm në vendet e Bashkimit Evropian. Në këmbim të imunitetit, AstraZeneca u ofroi një vaksinë anëtarëve të Bashkimit Evropian me një çmim më të ulët, raporton Reuters.

“Nëse një kompani kërkon një çmim më të lartë, ajo nuk do të marrë të njëjtat kushte,” tha për Reuters një zyrtar i Bashkimit Evropian.

Ndryshe nga prodhuesit amerikanë, AstraZeneca është dhënë “vetëm” imunitet i pjesshëm, i cili do të duhet të mbulojë shpenzimet gjyqësore deri në një shumë të caktuar – detajet nuk paraqiten para publikut, dhe Bashkimi Evropian do të financojë një pjesë të shpenzimeve gjyqësore dhe do të paguajë dëmet e mundshme, por edhe në kushte të caktuara. .

Detajet janë të komplikuara, por do të ekzistojë mundësia e pagimit të kompensimit në rast të efekteve anësore. Prodhuesit e vaksinave po i kërkojnë BE të krijojë një fond për të kompensuar efektet anësore, por nuk ka ende informacion mbi zhvillimin e fondit.

AstraZeneca aktualisht është prodhuesi i vetëm që ka imunitet të pjesshëm në BE. Është jashtëzakonisht e rëndësishme të theksohet se vaksinat kanë parandaluar poliomelitin, rubeolën, hepatitin a dhe b, tetanozin, linë dhe shumë sëmundje të tjera. Mesatarisht, shpëtojnë midis 2 deri 3 milionë jetë në vit.